De drie termen systemen, systemisch werk en systeemdenken lijken misschien veel op elkaar, maar de betekenis is verschillend. Ze komen vanuit drie verschillende perspectieven, maar als je er bij stilstaat, hebben ze veel meer met elkaar te maken dan je denkt. Ik werk dagelijks met deze drie elementen en de verbinding is te interessant om niet te delen.
In dit artikel ga ik dieper in op de betekenis en wat ze in mijn ogen betekenen.
Systemen
Bij het woord Systemen hebben de meeste mensen wel een beeld. Ze zijn onwaarschijnlijk belangrijk, maar worden vaak ondergewaardeerd of soms zelfs vervloekt. Maar denk even na, wat zou je moeten zonder telefoonsysteem, computersysteem of boekhoudsysteem? Bedrijven functioneren niet zonder systemen, systemen zijn het fundament. Tegelijkertijd, hoe vaak ik mijn boekhoudsysteem of computersysteem niet uit het raam heb willen gooien van frustratie… Maar goed, dat terzijde, we zijn het er vast wel over eens dat systemen erg belangrijk zijn voor het functioneren tussen mensen en in organisaties.
Systemisch werk
Dan heb je de systemische denkwijze. Het systemisch werk is in de vorige eeuw bekend geworden vanuit het concept van familieopstellingen, van Bert Hellinger Hoe het werkt weet niemand. Maar dát het werkt hebben al veel mensen ervaren. Ik gebruik het veel in de vorm van organisatieopstellingen maar ook om te analyseren waar ‘gedoe’ vandaan komt. Ik heb eerder een artikel geschreven over systemisch werk en onderstroom. Daar noem ik de drie ordeningsprincipes van systemisch werk. Dat zijn:
- Ordening: jouw leidinggevende staat boven jou, oud gaat voor jong. Wanneer een ‘jonge hond’ leiding gaat geven aan ervaren ‘rotten in het vak’, dan is het belangrijk om deze gekke ordening te erkennen. Doe je dat niet, dan kan er gedoe optreden.
- Insluiting: mag iets er zijn (ook als het iets naars is) of wordt iets onder het tapijt geveegd? Als iets onder het tapijt geveegd wordt, dan veroorzaakt dat op korte termijn of op lange termijn sowieso gedoe.
- Uitwisseling: de balans tussen geven en nemen. Sommige teams of medewerkers nemen bijvoorbeeld te veel apen op hun schouder waardoor geven en nemen uit balans raakt. Daar krijg je uiteindelijk ook gedoe van.
Wanneer je gedoe hebt in je organisatie, kijk dan eens naar ordening, insluiting en uitwisseling. Je zou bijvoorbeeld iets met een organisatieopstelling kunnen doen om te zien hoe iets systemisch doorwerkt. Wil je daar meer over weten? Neem dan gerust contact met mij op.
Systeemdenken
Het systeemdenken ken ik uit de theorie van Peter Senge: The Fifth Discipline. In het systeemdenken ga je ervan uit dat alles met alles verbonden is. Jij bent als mens een systeem, een team is een systeem, een organisatie is een systeem, een samenleving is een systeem, de wereld is een systeem, een bos is een systeem, de natuur is een systeem en het heelal is een systeem. En al deze systemen staan weer met elkaar in verbinding. Als je dat inzicht eenmaal hebt, dan snap je meteen dat als je ergens aan een touwtje trekt, dat weer invloed heeft op iets anders.
Verbinding tussen systemen, systemisch en systeemdenken
Zo op het eerste gezicht lijken de drie elementen systemen, systemisch werk en systeemdenken niet zoveel met elkaar te maken te hebben. Maar als je anders waarneemt, zie je de verbindingen wel degelijk.
Laten we weer even terug gaan naar het menselijk lichaam als levend systeem (vanuit systeemdenken). Het fundament van het lichaam is het geraamte, de pezen, spieren, zenuwstelsel, bloedvaten. Dat houdt het menselijk lichaam bij elkaar. Dit zou je kunnen zien als ‘systemen’. Het systemisch werk vergelijk ik met de lucht, de zuurstof die je inademt. Als die zuurstof er niet is, heb je meteen een probleem. Dan is er zogezegd ‘gedoe’. Als het er wel is merk je het niet. Zonder blokkades in het systemisch veld lijkt alles eigenlijk als vanzelf te gaan. Alles stroomt als het ware. Net als zuurstof.
Ten slotte is het menselijk lichaam als geheel een systeem. Neem je slechte voeding tot je, dan heeft dat effect op het hele systeem. Heb je rugpijn, dan heeft dat effect op het hele systeem, enzovoorts, enzovoorts. Alles hangt met elkaar samen.
Conclusie
Systemen, systemisch werk en systeemdenken zijn ontstaan vanuit verschillende perspectieven, maar ze staan veel meer in verbinding dan je denkt. En dat is logisch, vanuit het perspectief van systeemdenken. Alles hangt immers met alles samen…
Neem contact op
Wil je een keer sparren over dit onderwerp? Neem dan gerust contact met mij op en maak kennis met mij.
