Wil jij een wendbare organisatie? Ontstop de afvoer!

Veel publieke organisaties willen wendbaarder worden om zo beter en sneller in te kunnen spelen op veranderingen in de buitenwereld. Er zijn methoden en instrumenten die je daarbij kunnen helpen, zoals zelforganisatie of zelfsturing, programmatisch werken, projectmatig werken, agile werken, enzovoorts.

Dat zijn allemaal mooie hulpmiddelen, maar ik merk steeds vaker dat de organisatie daardoor niet wendbaarder wordt, sterker nog, misschien zelfs trager. Telkens als je iets van die middelen inzet, is er misschien even een opleving, maar écht veranderen, dat doen medewerkers niet. Er lijkt ergens iets te blokkeren.

Teveel veranderingen tegelijkertijd vertragen juist

Ik begin langzamerhand te geloven dat er teveel veranderingen tegelijk zijn, die stuk voor stuk teveel impact hebben op de samenwerking in organisaties en teams. Mensen worden onvoldoende vrijgemaakt voor de klus en alles moet er even bij. Er is vaak geen tijd voor reflectie en evaluatie en daardoor leren we onvoldoende. Er komen steeds meer acties bij, zonder dat het oude goed wordt afgesloten. De stapel projecten en programma's, opgaves en jaarplannen wordt steeds hoger en hoger. Mensen raken hierdoor overweldigd en overwerkt. Ook zie ik steeds vaker medewerkers die zich mentaal afsluiten om voor zichzelf een vorm van rust te creëren. Dat helpt allemaal niet om wendbaarder te worden....

Begrijp me niet verkeerd, ik weet heus wel dat we het aantal veranderingen dat op ons af komt, niet kunnen verminderen. Maar in mijn ogen werkt het niet om daar dan een methodiek op los te laten die de organisatie wendbaarder zou moeten maken.

Inzicht in de blokkades voor verandering

Wat we wel kunnen doen, is inzicht krijgen in de belangrijkste blokkades die maken dat een organisatie niet wendbaarder wordt. Die blokkades zitten bij elke organisatie weer ergens anders. Je ziet ze soms niet direct, maar ze zijn er wel. Zoals bij een afvoer die verstopt zit. Je ziet de verstopping niet, maar man, wat kun je er in de bovenstroom last van hebben 😅.

Als we bijvoorbeeld kijken naar de veranderingen in het sociaal domein, dan zie je vaak dat er bij de decentralisatie een nieuwe organisatie is opgezet om de toegang naar verschillende voorzieningen goed te organiseren. Maar door de enorme tijdsdruk van de decentralisatie zijn de oude wegen naar het sociaal domein niet goed afgesloten. Datgene wat niet is afgesloten, is daardoor ook niet goed aangesloten bij de nieuwe toegangsweg. Daardoor ontstaat een wirwar van wegen die allemaal ergens toe leiden.

Op het moment dat we weten dat het nodig is om wegen definitief af te sluiten, dan kunnen we daar iets op organiseren. Er is afscheid nodig van het oude, waarin gedeeld wordt wat mag worden losgelaten en wat absoluut nooit mag worden losgelaten. Maar minstens zo belangrijk: het management van elke betrokken organisatie moet op eenzelfde moment aangeven: "dit doen we vanaf dit moment niet meer zo, maar zo. Als je het toch op de oude manier blijft doen, heeft dat die en die consequenties." Dat laatste vinden we moeilijk, maar zonder dat laatste wordt er niet losgelaten, houden we de wirwar van wegen en blijft de blokkade van verandering bestaan. Daarom is verandering soms ook zo moeilijk. Het gaat met pijn gepaard. We willen liever om die pijn heen werken, maar juist daardoor ontstaat een blokkade in de afvoer.

Ontstop de afvoer

Het is dus belangrijk om even de afvoer te ontstoppen, zodat beweging weer vrij kan stromen. Je bent er niet zomaar achter waar de afvoer precies verstopt zit. Daar heb je een specifieke vorm van onderzoek voor nodig. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld methoden uit het systemisch werk of Deep Democracy gebruiken, zoals het gesprek op voeten, systemische vragen, een organisatie-opstelling (light) of een systemisch onderzoek.

Omdat deze termen waarschijnlijk niet zo bekend zijn, zal ik hier in de komende blogs aandacht aan besteden. Lees bijvoorbeeld nu al het eerste artikel uit het drieluik Systemisch Onderzoek. 

Kennismaken? 

Heb jij behoefte aan meer inzicht in de blokkades voor verandering in jouw organisatie? Neem dan contact op met mij voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.