Het Gesprek op Voeten in 5 Stappen: Een Praktische Gids om de Stem van de Minderheid te Versterken

In teamdynamieken is het vaak een uitdaging om de stem van de minderheid écht naar voren te brengen. Het gesprek op voeten – een krachtige techniek binnen Deep Democracy – biedt een laagdrempelige manier om iedere stem in het team te laten gelden. Ik gebruik deze methode regelmatig en op diverse manieren, maar liep in de praktijk vaak tegen een gebrek aan structuur aan.

Hoe leg je de inzichten vast? Hoe zet je deze om in concrete stappen? Om deze leemte te vullen, deel ik hier mijn aanpak van het gesprek op voeten, verrijkt met een persoonlijk Eline-sausje. Deze methode heb ik onlangs toegepast in een samenwerkingsproject in de woonsector, en de resultaten waren bijzonder krachtig.

Wanneer zet je een Gesprek op Voeten in?

Een gesprek op voeten is ideaal in situaties waarin er een knelpunt is binnen een proces of werkwijze. Stel, je loopt als team steeds tegen dezelfde problemen aan, en iemand heeft een voorstel om het proces te verbeteren. Dit vraagt vaak om een offer: oude gewoontes moeten losgelaten worden, wat weerstand oproept. Hier kan het gesprek op voeten juist helpen om die weerstand productief te maken.

Stap 1: Beeldvorming – Verhelder de Vraagstukken

Start met een presentatie van het voorstel door degene met het idee. De gespreksleider moedigt de deelnemers aan om uitsluitend inhoudelijke verduidelijkingsvragen te stellen. Houd ‘meningen met een vraagteken’ even opzij, want die horen bij de volgende fase. Zodra de vragen opraken en het gesprek verschuift naar opinies, is het tijd voor stap 2.

Stap 2: Oordeelsvorming – Neem Standpunten in

De gespreksleider creëert een denkbeeldige lijn door de ruimte. Aan de ene kant staat: “Dit voorstel is een heel goed idee,” en aan de andere kant: “Dit voorstel is een heel slecht idee.” Deelnemers kiezen hun plek langs deze lijn op basis van hun oordeel. Dit is waar de kracht van het gesprek op voeten zichtbaar wordt: het lichaam liegt niet, en deelnemers positioneren zich vaak intuïtief. De gespreksleider let goed op de minderheid en biedt steun door naast deze groep te gaan staan.

Stap 3: Tegenstellingen Uitvergroten – De Diepgang van het Gesprek Vergroten

Hierna begint het brainstormen: de gespreksleider vraagt alleen deelnemers, te beginnen bij de minderheid (bijvoorbeeld degenen die het een slecht idee vinden) om hardop te delen waarom dit volgens hen een slecht voorstel is. Elk argument wordt enthousiast ontvangen en genoteerd op een flip-over. De gespreksleider vraagt aan elke deelnemer om minimaal 1 argument te noemen waarom het een slecht idee is. Dus ook aan de deelnemers die het idee misschien juist wel heel goed vinden. Vervolgens verplaatst de gespreksleider zich naar de andere kant van de ruimte en nodigt alle deelnemers uit om te delen waarom zij het voorstel juist briljant vinden. Ook hier is het weer de bedoeling dat elke deelnemer miniimaal 1 argument noemt. Door deze standpunten in extremen uit te lichten, worden zowel pijnpunten als kansen scherp zichtbaar.

Stap 4: Reflectie – Inzichten Bundelen en Patronen Herkennen

Alle argumenten hangen overzichtelijk in de ruimte, en de gespreksleider vraagt wat opvalt. Vaak worden zo de belangrijkste elementen van de huidige werkwijze en de nieuwe werkwijze zichtbaar:

• Wat er behouden moet blijven
• Onduidelijkheden die nog onderzocht moeten worden
• Redenen waarom de oude werkwijze niet meer voldoet
• Risico’s van de nieuwe aanpak
• Mogelijke pijnpunten voor betrokkenen over het nieuwe voorstel

Stap 5: Actieplan – Concrete Vervolgstappen Bepalen

De bespreking van stap 4 leidt vaak tot helderheid over de vervolgstappen. De gespreksleider schrijft bovenaan de flap: ‘Vervolgstappen’ en nodigt iedereen uit om suggesties te geven voor de acties die moeten worden uitgevoerd. Zo ontstaat een concreet plan waarin vastligt wie welke taak op zich neemt en wanneer er opnieuw geëvalueerd wordt. Hiermee is het gesprek op voeten afgerond en weet iedereen wat de volgende stappen zijn om het voorstel beter te maken.

Check-out: Sluit de Sessie Energiek en Reflectief Af

Een gesprek op voeten wordt idealiter afgesloten met een korte, persoonlijke terugblik. Vraag iedere deelnemer individueel naar zijn of haar ervaring, of organiseer een nieuw gesprek op voeten zoals ‘stap in de kring’ om feedback te verzamelen. Deze afsluiting geeft inzicht in de impact van de oefening en helpt de sessie met energie en positiviteit af te ronden.

Gespreksleider nodig? 

Het is niet altijd eenvoudig om een complex vraagstuk te bespreken met een diverse groep mensen en talloze tegenstrijdige meningen. Je ervaart misschien veel weerstand en je weet niet zo goed hoe je die weerstand kunt ombuigen in positieve energie. Heb je hulp nodig, laat het me weten. Ik ben gespecialiseerd in Gedoe en help je om Gedoe om te buigen in Gemak. Neem vrijblijvend contact met me op, zodat we kunnen bespreken wat ik voor jou kan betekenen.