Wendbaarheid begint in het brein

Wendbaarheid begint in het brein

In theorie klinkt het prachtig: een wendbare organisatie. Teams die zich snel aanpassen. Mensen die moeiteloos meebewegen met verandering en een natuurlijke verbinding met de buitenwereld.

Maar wie ooit een reorganisatie van dichtbij meemaakte, weet: zo soepel gaat het zelden. Want verandering raakt mensen. Het leidt tot onzekerheid en stress en daardoor stopt juist de verandering.

De drie lagen van ons brein

Elke medewerker, elke leidinggevende, elke professional die te maken krijgt met verandering, neemt daarin z’n hele brein mee. En dat brein werkt op drie lagen:

🧠 Het reptielenbrein. Dit is het oudste deel van je brein en gaat over ‘overleven'. Bij gevaar gaat dit brein ‘aan’. En gevaar kan zijn: fysiek gevaar, omdat een leeuw jou op wil eten, of sociaal gevaar: zoals veranderingen die je werk beïnvloeden. Wanneer het reptielenbrein aan gaat, dan neemt je brein onbewust de keuze om te vluchten, te vechten of te bevriezen (flight, fight of freeze). Bij onzekerheid of onduidelijkheid gaat dit systeem aan, uit pure zelfbescherming.

🧠 Het zoogdierenbrein. Deze laag van je brein is gericht op verbinding, veiligheid en groepsgevoel. Dit deel zoekt bevestiging: hoor ik erbij? Is mijn plek veilig? Word ik gesteund? Denk aan een kudde paarden. Ze ondersteunen elkaar en zorgen voor elkaar. Een kudde heeft ook een leider die de route bepaalt.

🧠 Het mensenbrein. Deze laag is de ‘jongste’ laag en het zegt het al: dit brein is specifiek voor de mens. Hier zit ons vermogen tot reflectie, vernieuwing, creativiteit en leren. Maar… dit deel wordt pas actief als de eerste twee breinen gerustgesteld zijn.

En precies daar wringt het vaak in organisaties.

Waarom verandering niet begint met uitleggen

Veel leiders richten zich op het mensenbrein. Ze delen hun visie, lichten strategieën toe en geven instructies of trainingen. Allemaal gericht op begrijpen, op leren, op ‘doen wat nodig is’.

Maar als medewerkers zich onveilig voelen?
Als hun plek op het spel staat?
Als ze het gevoel hebben dat er niet naar ze geluisterd wordt?

Dan is het mensenbrein niet beschikbaar.
Dan zit je wel met een mens aan tafel, maar onbewust zit het brein van die persoon op reptielenniveau. Deze persoon is afgehaakt, vertoont weerstand of houdt zich stil.

Veiligheid is randvoorwaarde

Als je wilt dat mensen meebewegen, moet je eerst zorgen dat zich veilig voelen, en dat er steun en hulp is, wanneer ze zich onzeker voelen.

Wendbaarheid begint niet bij verandering. Het begint bij veiligheid.
Pas als het reptielen- en zoogdierenbrein tot rust zijn gebracht, ontstaat er ruimte voor ontwikkeling. Tot die tijd ervaar je vooral weerstand tegen verandering.

Als je dit herkent en merkt dat verandering in jouw organisatie stroef loopt, dan is het tijd om Grip op weerstand te krijgen.

Grip op weerstand is een 2 uur durende live online masterclass, waarin je leert wat weerstand je eigenlijk wil vertellen én wat medewerkers nodig hebben om met enthousiasme mee te bewegen in verandering.

Mis deze kans niet en schrijf je in voor de masterclass Grip op weerstand.