De 3 Effectieve Strategieën bij Tegenwerking in Organisatieverandering

De 3 Effectieve Strategieën bij Tegenwerking in Organisatieverandering

Herken je dat? Dat je ergens met vol enthousiasme aan begint omdat je het gevoel hebt dat je echt iets kunt bijdragen aan een project, een organisatie of de samenleving, en dat dan alles tegenzit?
Dat er niets vanzelf lijkt te gaan en elke actie gepaard gaat met vertraging, gedoe of simpelweg radiostilte? Je wordt chagrijnig en cynisch, of je gaat juist nóg harder trekken en duwen. Om vervolgens te merken dat het systeem nog steviger in de ankers gaat. Dat is dus niet de manier, maar wat dan wel?

Omdat ik van gedoe houd, kom ik regelmatig in situaties waar het systeem tegenwerkt. Dat doe ik op verschillende manieren. In mijn werk als Begeleider van Verandering help ik bij systemen die tegenwerken. Toen ik nog in loondienst was, probeerde ik het systeem van binnenuit te veranderen. En als inwoner sta ik regelmatig (met succes) bij de bestuursrechter en Raad van State, om het systeem aan te vechten. Tegenwerkende systemen, ik kan d’r een boek over schrijven….

Inmiddels weet ik dat je een systeem niet altijd kunt veranderen. Maar het past mij ook niet om als een cynische zuurpruim door het leven te gaan. Dus wat te doen? Wat ik in het midden van al het gedoe vaak zeg is: KAAG! Dit staat voor Klagen, Aanpakken, Accepteren, Gaan.

Klagen over Tegenwerking
Wanneer je te maken krijgt met tegenwerking, is het eerste wat je doet: Klagen. Veel mensen hebben hier een negatieve associatie bij, maar klagen is hartstikke belangrijk. Soms moet je gewoon even je hart luchten. Even van je af klagen, om weer met goede moed verder te kunnen. Het enige dat je nodig hebt is iemand met een beetje tijd, die (net doet alsof hij) naar je luistert. Heel plezierig is dat. Je schiet er alleen geen sikkepit mee op…

Er zijn drie effectieve oplossingen voor de tegenwerking. Dat zijn:

Aanpakken: De Kern van Verandering
Je kunt kiezen voor het aanpakken. Ik begeleid veel ‘aanpakkers’ in mijn werk als Begeleider van Verandering. Door nauw samen te werken met managers en hun teams, ontrafelen we samen waar het systeem vastloopt en werken we aan het oplossen van deze obstakels. Dit proces heb ik uitgebreid beschreven in mijn artikel over onderstroom en bovenstroom.
Aanpakkers zie je ook veel in de samenleving. Grote voorbeelden voor mij zijn o.a Wakker Dier, de Vegetarische Slager, Kees Klomp als voorvechter van de Betekeniseconomie of Jason in zijn strijd tegen gesloten jeugdzorg. Op hun eigen manier kiezen ze voor een aanpak om het systeem te veranderen.

Accepteren: Vrede met de Situatie
Soms is acceptatie de enige weg vooruit. Echte acceptatie gaat verder dan alleen maar doen alsof; het vereist een diep begrip en vrede met de situatie. Hierbij helpen mij de Vier Vragen van Byron Katie, een krachtig instrument voor persoonlijke transformatie.

De vragen luiden als volgt:

1. Is het waar?
2. Kun je absoluut weten dat het waar is?
3. Hoe reageer je, wat gebeurt er, als je gelooft dat het waar is?
4. Wie zou je zijn zonder die gedachte?

Neem als voorbeeld een uitdagende collega op werk, iemand die je constant op de proef stelt. Je denkt misschien dat deze persoon het tot zijn missie heeft gemaakt je leven zuur te maken. Maar als je jezelf deze vragen stelt, begin je misschien te zien dat jouw reactie op de situatie meer over jou zegt dan over de collega.

- Bij het overwegen van de eerste twee vragen, daag jezelf uit om echt na te denken over de realiteit van je perceptie.
- Vraag jezelf af hoe deze gedachte je beïnvloedt. Voedt het negatieve emoties en gedragingen?
- Ten slotte, stel je voor wie je zou kunnen zijn zonder deze beperkende gedachte. Misschien vind je een gevoel van vrijheid en innerlijke vrede.

Door dit proces, realiseer je je dat ware acceptatie niet gaat om het goedkeuren van iemands gedrag, maar om het loslaten van de macht die deze gedachten over je hebben. Zo bevrijd je jezelf van negatieve patronen en vind je een weg naar welzijn.

Dat is de essentie van echt accepteren.

De Kracht van Verdergaan: Verandering van Koers
De derde oplossing voor tegenwerking is Gaan. Die strategie gebruik ik zelf best veel. Het gaat mij makkelijker af dan Accepteren, eerlijk gezegd. In de tijd dat ik nog in loondienst was, was er altijd een moment waarop ik dacht: hier heb ik geloof ik alles geprobeerd om dingen te veranderen. Mijn bestemming hier is bereikt. Maar ook als ondernemer merk ik het wanneer de houdbaarheidsdatum is verstreken. Ik word ingeschakeld bij gedoe, niet om op de winkel te passen. Ik los gedoe op en ga daarna weer verder. Blijven hangen is voor mij zinloos.

Gaan is soms lastig. Een andere baan zoeken bijvoorbeeld, is voor veel mensen angstaanjagend. Je weet nu wat je hebt, en niet wat je krijgt. Klopt, maar je kunt ook denken: veel erger dan dit kan het niet worden. Een andere reden dat mensen Gaan lastig vinden, is omdat ze het zo sneu vinden voor de mensen die ze achterlaten. Je kunt ook denken: ik kan beter weggaan nu ze me nog aardig vinden.

KAAG: Kies Jouw Pad bij Tegenwerking
Als je dus de volgende keer te maken krijgt met een systeem dat tegenwerkt, denk dan: KAAG! En analyseer voor jezelf welke keuze voor jou op dat moment het beste is. Denk niet te snel dat je een situatie hebt geaccepteerd. Uit angst voor Aanpakken kun je je brein proberen te foppen door jezelf voor te houden dat keuze Accepteren was. Terwijl je in feite hebt gekozen voor ‘mentaal gaan’. Je wordt dan cynisch en sarcastisch, omdat je de situatie niet echt kunt accepteren. Spoiler alert: daar word je geen leuk mens van.

Hulp nodig? Plan een gratis strategiegesprek
Sta je voor een uitdaging waar het systeem tegen lijkt te werken? Wil je deze aanpakken maar weet je niet hoe? Neem contact op voor een vrijblijvend strategiegesprek. Samen verkennen we het systeem en ontdekken we wat nodig is om het in jouw voordeel te laten werken.